Với thời đại bùng nổ thông tin hiện nay. Chúng ta hầu như có thể tìm kiếm tất cả mọi thông tin trên Internet với chỉ vài cái Click chuột vậy Internet là gì ?
Internet là một mạng máy tính khổng lồ, kết nối hàng triệu máy tính, mạng máy tính trên khắp thế giới và sử dụng bộ giao thức truyền thông TCP/IP. Internet đảm bảo cho mọi người khả năng thâm nhập đến nhiều nguồn thông tin thường trực, cung cấp các chỉ dẫn bổ ích, dịch vụ mua bán, truyền tập tin, thư tín điện tử và nhiều khả năng khác nữa.
Internet đảm bảo một phương thức giao tiếp hoàn toàn mới giữa con người với con người. Những người dùng ở khoảng cách xa vẫn có thể giao tiếp (nghe, nhìn) trực tuyến với nhau thông qua các dịch vụ Internet (ví dụ như Chat, Video chat, điện thoại Internet,…). Nhờ Internet, người dùng còn có thể nhận được lượng thông tin khổng lồ một cách thuận tiện với thời gian ngắn và chi phí thấp.
Giao tiếp giữa các máy tính trên Internet
Các máy tính trong Internet hoạt động và trao đổi thông tin được với nhau là do chúng cùng sử dụng chung bộ giao thức truyền thông TCP/IP.
Bộ giao thức TCP/IP là tập hợp các quy định về khuôn dạng dữ liệu và phương thức truyền dữ liệu giữa các thiết bị trên mạng. Bộ giao thức này cho phép hai thiết bị truyền thông trong mạng kết nối với nhau và trao đổi các dòng dữ liệu hoặc thông tin cần truyền.
Để truyền một gói tin (dữ liệu) đến đúng máy nhận (máy đích) thì trong gói tin phải có thông tin để xác định máy đích. Do vậy, mỗi máy tính tham gia vào mạng đều phải có một địa chỉ duy nhất, gọi là địa chỉ IP, có 2 loại địa chỉ IP đó là IPv4 và IPv6. Địa chỉ IPv4 được lưu hành trong mạng Internet dưới dạng bốn số nguyên phân cách bởi dấu chấm (.). Ví dụ như 172.52.36.1, 172.52.65.4,…
Trên Internet còn có một số máy chủ DNS (Domain Name Server) có chức năng chuyển đổi địa chỉ IP dạng số sang ký tự (tên miền) để thuận lợi cho người dùng, ví dụ như sinhvientot.net, fit.sinhvientot.net, google.com,… Mỗi tên miền có thể gồm nhiều trường phân cách bởi dấu chấm (.). Thông thường, trường cuối cùng bên phải là viết tắt của tên nước hay tổ chức quản lý như: vn (Việt Nam), jp (Nhật Bản), ca (Canada)…
Một số dịch vụ cơ bản trên Internet
World Wide Web (WWW)
WWW là dịch vụ phổ biến nhất hiện nay trên Internet. Dịch vụ này tổ chức thông tin dưới dạng các siêu văn bản (hypertext), gọi là trang web. Siêu văn bản là văn bản tích hợp nhiều dạng thông tin khác nhau như văn bản, hình ảnh, âm thanh,…và các liên kết (hyperlink) tới các siêu văn bản khác. Siêu văn bản được tạo ra bằng ngôn ngữ HTML (HyperText Markup Language) nên còn được gọi là trang HTML. Xem thêm Tổng quan về website
Một hoặc nhiều trang web liên quan với nhau được tổ chức dưới một địa chỉ truy cập tạo thành một website và địa chỉ truy cập này gọi là địa chỉ của website. Các webstie này được lưu trong các máy chủ trên Internet. Ví dụ như địa chỉ website sinhvientot.net website mà bạn có thể tìm thấy nhiều thông tin bổ ích.
Khi truy cập vào một địa chỉ website, luôn luôn có một trang web được hiển thị đầu tiên được gọi là trang chủ (Homepage).
Trình duyệt web
Trình duyệt web (web browser) là một phần mềm ứng dụng cho phép người sử dụng xem và tương tác với các thông tin trên trang web (văn bản, hình ảnh, âm thanh,…). Các thông tin trên trang web có thể chứa các liên kết đến các trang web khác trong cùng một địa chỉ website hoặc địa chỉ website khác. Nhờ các liên kết, người dùng có thể dễ dàng chuyển từ trang web này sang trang web khác. Do đó, việc truy cập các trang web còn được gọi là duyệt web.
Có nhiều trình duyệt web được sử dụng phổ biến hiện nay như: Internet Explorer hay phiên bản mới nhất là Microsoft Edge, Mozilla Firefox, Google Chrome, Opera…
Truy cập trang web
Để truy cập một trang web, người dùng cần biết địa chỉ của trang web đó và gõ vào ô địa chỉ của cửa sổ trình duyệt. Ví dụ: để truy cập trang web sinhvientot.net, cần thực hiện như sau:
2. Nhấn Enter, nội dung trang web sẽ hiển thị lên trình duyệt.
Thư điện tử (Email)Thư điện tử (Electronic mail hay Email) là dịch vụ thực hiện việc chuyển thông tin trên Internet thông qua các hộp thư điện tử. Sử dụng dịch vụ này ngoài nội dung thư còn có thể truyền kèm tập tin (văn bản, âm thanh, hình ảnh, video,…). Xem thêm Các giao thức Mail phổ biến
Để gửi và nhận thư điện tử, người dùng cần đăng ký hộp thư điện tử do nhà cung cấp dịch vụ thư điện tử cấp phát, gồm tên truy cập và mật khẩu để truy cập khi gửi/nhận thư điện tử.
Mỗi hộp thư điện tử được gắn với một địa chỉ thư điện tử duy nhất có dạng:
Trong đó, tên truy cập do người dùng hộp thư đặt. Ví dụ: địa chỉ info@sinhvientot.net thì info là tên truy cập còn sinhvientot.net là địa chỉ của máy chủ.
Tương tự như hệ thống bưu chính, để thực hiện dịch vụ thư điện tử cần có nơi trung chuyển và phân phát thư (máy chủ – Mail Server), hộp nhận thư (Inbox), địa chỉ (Address) và nội dung thư (Message). Để gửi thư điện tử, người gửi phải chỉ rõ địa chỉ hộp thư điện tử của người nhận. Nội dung thư điện tử gửi đi sẽ được lưu trong hộp nhận thư ở máy chủ. Nhờ trình duyệt web hoặc chương trình chuyên dụng, người nhận có thể mở thư trong hộp thư để xem và có thể tải về máy của mình. Xem thêm Cách viết Email chuyên nghiệp
Dùng dịch vụ thư điện tử, ta có thể gửi đồng thời cho nhiều người ở những địa điểm khác nhau trên thế giới và hầu như họ đều nhận được ngay sau đó. Giá thành của dịch vụ thư điện tử thấp vì chỉ trả chi phí cho việc sử dụng Internet.
Hiện nay có rất nhiều nhà cung cấp dịch vụ thư điện tử cho phép người dùng đăng ký hộp thư điện tử không thu phí như các www.google.com, www.yahoo.com, www.hotmail.com,…
Tìm kiếm thông tin
Web là một nguồn tài nguyên khổng lồ, cung cấp thông tin về gần như mọi chủ đề mà người dùng có thể nghĩ đến như đang tìm kiếm một bài đánh giá về một bộ phim, một quyển sách, hay đang viết tiểu luận về một chủ đề thuộc chuyên ngành của mình…
Thông tin trả lời cho những câu hỏi trên và nhiều thông tin khác nữa đều có thể tìm thấy trên Web. Với lượng thông tin khổng lồ của hàng tỷ trang web và ngày càng gia tăng, việc tìm kiếm chính xác thông tin cần thiết sẽ rất khó khăn. Do đó, để hỗ trợ cho người dùng, một số tổ chức cung cấp các chương trình đặc biệt gọi là công cụ tìm kiếm (Search Engine) giúp tra cứu thông tin trên web.
Công cụ tìm kiếm là các chương trình chuyên dụng, hỗ trợ tìm kiếm thông tin trên web. Để tìm kiếm thông tin người dùng cần truy cập vào một trang web chứa công cụ tìm kiếm, nhập từ cần tìm kiếm và nhận được danh sách địa chỉ trang web có nội dung chứa từ cần tìm. Có thể dễ dàng truy cập trang web tìm được bằng cách click chuột vào liên kết tương ứng.
Hiện nay có nhiều website cung cấp công cụ tìm kiếm, trong đó, phổ biến có thể kể đến: http://www.google.com, http://www.bing.com, http://www.yahoo.com, http://www.ask.com,…
Nhập từ cần tìm, ví dụ “sinhvientot.net”, sau đó click nút Tìm với Google để thực hiện tìm kiếm.
Google sẽ hiển thị danh sách các địa chỉ trang web có nội dung liên quan đến từ cần tìm.
Ngoài ra, công cụ tìm kiếm Google còn hỗ trợ các tùy chỉnh nâng cao nhằm thu hẹp không gian tìm kiếm: Chọn cài đặt > Tìm kiếm nâng cao. Hay bật tìm kiếm an toàn,…
Giao diện tìm kiếm nâng cao
Bên cạnh đó, có những trang web tìm kiếm dành riêng cho một mục đích chuyên biệt nào đó, ví dụ:
Tìm kiếm các bài báo học thuật: Google Scholar (https://scholar.google.com)
Tìm kiếm thông tin hỗ trợ quá trình nghiên cứu: Microsoft Academic Search
Để tìm kiếm thông tin hỗ trợ quá trình nghiên cứu với Microsoft Academic Search, thực hiện như sau:
Gõ http://academic.research.microsoft.com vào ô địa chỉ của trình duyệt web
Giao diện của công cụ tìm kiếm Microsoft Academic Search
Có thể lựa chọn tìm kiếm theo lĩnh vực nghiên cứu, tác giả, hội nghị, tạp chí, năm công bố,… sau đó nhập từ cần tìm nhấn Enter hoặc click vào nút Tìm kiếm. Ví dụ như chọn tìm kiếm theo lĩnh vực là Mathematics (toán học), Authors (tác giả), và nhập vào “Ngô Bảo Châu”
Kết quả hiện ra một số thông tin vắn tắt và các công trình mà tác giả đã công bố. Bên cạnh đó, công cụ tìm kiếm còn hỗ trợ hiển thị thông tin liên quan như các cộng sự của tác giả, những người đã trích dẫn công trình của tác giả,… ở dạng đồ thị trực quan.
Tìm kiếm đường đi: Google Map (http://map.google.com), Mapquest (http://classic.mapquest.com/), Địa điểm (http://diadiem.com)…
Xem thêm Mạng máy tính là gì ?
