Ngôn ngữ lập trình hay lập trình cơ bản, nhập môn lập trình,… là một môn học đóng vai trò quan trọng trong chương trình học của ngành tin học. Tuy nhiên vẫn còn rất nhiều sinh viên học tập học phần này chưa được kết quả tốt. vậy làm sao để học tốt ? có hiệu quả cao hơn ? làm sao để đạt điểm 9, điểm 10,… sau đây chúng ta cùng làm rõ nhé.
Lập trình là việc sử dụng một ngôn ngữ lập trình cụ thể (ở bài viết này tôi đề cập đến ngôn ngữ lập trình c/c++, các ngôn ngữ khác tương tự) để xây dựng các chương trình nhằm giải quyết các bài toán thực tế trên máy tính một cách tự động và chính xác. Lập trình cũng là một kỹ năng cơ bản và đặc biệt quan trọng đối với sinh viên ngành công nghệ thông tin. Vấn đề đặt ra làm sao để có thể học môn Lập trình một cách hiệu quả tạo nền tảng vững chắc cho sinh viên.
Một số khó khăn đối với sinh viên khi mới học lập trình
- Ngôn ngữ được sử dụng thường là Borland C/C++, kết quả chương trình in ra trên màn hình consolse không thân thiện, khó tạo được hứng thú cho sinh viên. Ngôn ngữ ít được sử dụng trong xây dựng các ứng dụng thông thường sử dụng giao diện trong thực tiễn.
- Phần lớn cú pháp của ngôn ngữ lập trình gần với tiếng Anh nhưng đa số sinh viên năm nhất vốn sinh ngữ tương đối hạn chế, khó cho sinh viên đọc hiểu một chương trình.
- Hệ thống bài tập và ví dụ trong tài liệu giảng dạy áp dụng công thức toán học quá nhiều. Chỉ có những sinh viên có kiến thức tốt về toán học mới có thể giải được.
- Bài tập và ví dụ không gắn với đời sống thực tiễn nên không gây được hứng thú cho sinh viên. Sinh viên không biết việc tính toán với các con số để làm gì.
- Giáo viên thiếu kinh nghiệm thực tế trong xây dựng phần mềm ứng dụng, không dự đoán được những lỗi, sai lầm của sinh viên trong quá trình làm bài trên máy tính.
- Phần lớn sinh viên năm nhất chưa có máy tính cá nhân riêng để luyện tập và thực hành tại nhà sau những giờ học trên lớp.
- Học sinh khó kiểm tra bài làm của mình sau khi lập trình là đúng hay là sai. Có thể trên lý thuyết là đúng nhưng thực tế có thể sẽ có những trường hợp thiếu chính xác, thường sẽ có một khoảng sai số nhất định nào đó.
Điều quan trọng nhất giúp một sinh viên trở thành chuyên gia trong lĩnh vực lập trình nói riêng và trong công việc nói chung chính là lòng đam mê. Lòng đam mê khiến chúng ta luôn tìm tòi học hỏi, vì vậy mà chúng ta mới có được kiến thức sâu về lập trình và trở thành chuyên gia lập trình. Lòng đam mê cũng sẽ giúp chúng ta khám phá ra được cách sử dụng thành thạo máy tính.
Học lập trình thì điều cốt yếu là học
- Lập thuật toán để giải quyết vấn đề (nhập dữ liệu; xử lý dữ liệu; Kết xuất dữ liệu – kết quả, Lưu trữ dữ liệu).
- Sử dụng ngôn ngữ lập trình để viết lệnh cho máy tính thực thi.
- Kiểm tra kết quả.
Cho nên ngoài thời gian học trên lớp, nghe giảng lý thuyết về thuật toán, kỹ thuật lập trình… thì để hình thành kỹ năng lập trình sinh viên phải tự học và rèn luyện là chính. Rèn luyện lập trình trên giấy cũng là phương pháp rất hiệu quả đối với sinh viên mới tiếp xúc với ngôn ngữ lập trình.
Một số đề nghị đối với sinh viên
Dục tốc bất đạt
Có một số sinh viên ban đầu học rất giỏi, năm bắt kiến thức rất nhanh nhưng sau đó khi mà nội dung kiến thức càng nhiều, càng phức tạp và thì lại không thể tiếp thu nhanh và học giỏi như trước nữa. Đó chính là do những sinh viên đó học quá nhanh, không nắm vững được tất cả những kiến thức cơ bản để làm nền tảng vững chắc kiến thức chuyên sau về sau.
Do đó, sinh viên cần tạo cho mình một nền tảng cơ bản vững chắc bằng cách thường xuyên rèn luyện các bài tập lập trình. Chính quá trình làm các bài tập sẽ phát hiện ra được các vấn để cơ bản mà lập trình viên thường mắc phải và cũng là cách để rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề. Quá trình rèn luyện này phải được tiến hành liên tục với tốc độ vừa phải không quá nhanh cũng không quá chậm. Không được bỏ qua bất kỳ một chủ đề nào.
Không nên copy và paste khi học lập trình
Với đa số các lập trình viên đã thành nghề, thông thạo trong lập trình thì việc copy và paste code là vấn đề không thể thiếu. Nhưng ở đây các bạn đang là những người mới bắt đầu làm quen với lập trình, chỉ bằng cách gõ code bạn mới có thể rèn luyện được tốt nhất “Trăm thấy không bằng một làm”. Chỉ có bắt tay vào gõ từng dòng lệnh bạn mới gõ sai và có cơ hội để chỉnh sửa lại.
Nên chạy thử tất cả các ví dụ trong tài liệu đã đọc
Công việc này rât hiệu quả đối với người mới tiếp xúc với lập trình. Sau khi bạn xem video, đọc sách xong, tập làm theo và đã hiểu được vấn đề. Hãy tắt video, gấp sách lại và tự làm lại từ đầu theo cách hiểu của mình. Sau đó tự sửa lỗi, tìm lỗi sai, khắc phục .v.v. nếu bế tắc thì mới xem lại video. Nếu bạn đã đào sâu suy nghĩ mà vẫn chưa ra cách, đến khi xem lại bạn sẽ nhớ lâu hơn rất nhiều.
Hãy viết chương trình theo cách riêng của mình
Khi bắt đầu viết một chương trình bạn không biết phải bắt đầu từ đâu, sử dụng cấu trúc dữ liệu gì? Việc phân bổ viết code như thế nào? Xử lý các phương thức ra sao?… Điều đầu tiên là bạn sử dụng các công cụ tìm kiếm ở google hoặc các công cụ tìm kiếm khác để tìm kiếm đoạn mã mình cần. Đây là một điều có thể làm cho tư duy lập trình của bạn ngày càng giảm đi và ngày càng bị lệ thuộc vào các công cụ tìm kiếm.
Giải pháp được đưa ra trong trường hợp này là bạn hãy tự nghĩ cho mình một thuật toán riêng. Đầu tiên bạn viết nó bằng mã giả, sau đó dùng ngôn ngữ lập trình để viết lại. Tuy việc này rất khó và tốn nhiều thời gian, nhưng nó sẽ giúp bạn có được những kinh nghiệm thực sự hữu ích, khả năng tư duy lập trình ngày càng phát triển.
Trường hợp ý tưởng chương trình của bạn lớn, phải viết một lượng lớn code. Khi đó bạn hãy phân nhỏ từng tính năng chương trình của mình ra, tự tập thiết kế cấu trúc của chương trình nhỏ đó, rồi ghép chúng lại với nhau sẽ được một chương trình lớn hoàn chỉnh hơn. Có thể chương trình đó không hoạt động tốt, nhưng cái mà bạn được ở đây chính là kinh nghiệm và một tư duy tự lập trong lập trình.
Tìm hiểu cách sử dụng công cụ gỡ rối Debug
Debug là một công cụ rất tốt dùng để gỡ rối chương trình của bạn khi có một lỗi nào đó là chương trình bạn chạy sai. Nó cho bạn theo dõi giá trị của các biến và các thay đổi của chúng qua từng mã lệnh của chương trình. Công cụ debug giúp chúng ta hiểu chương trình của mình hơn, và là thứ chúng ta cần phải biết khi viết chương trình. Xem thêm ở bài viết này Hướng dẫn Tạo Project Visual C++ trong Visual Studio 2012
Ban đầu tìm hiểu về debuger, có thể nó sẽ làm bạn mất khá nhiều thời gian khi bạn sửa lỗi chương trình của mình. Nhưng khi bạn nắm được các kiến thức về debug nó sẽ đem lại cho bạn một lợi ích lớn trong việc tiết kiệm thời gian khi sửa lỗi chương trình. Thông quá rèn luyện các bạn sẽ tìm được cho mình cách riêng debug chương trình hiệu quả, và cách debug này bởi nó sẽ theo suốt sự nghiệp lập trình của bạn.
Học từ nhiều nguồn
Bạn cũng có thể tham gia vào các diễn đàn về lập trình , khi không hiểu một vấn đề gì đó bạn có thể post bài để các thành viên trong diễn đàn giúp đỡ cho bạn. Nếu có khả năng về. Lưu ý khi hỏi trên các diễn đàn bạn phải đặt câu hỏi ngắn gọn, tập trung vào mô tả nội dung vấn đề mà bạn đang gặp vướng mắc thì bạn sẽ nhận được câu trả lời tốt hơn.
Việc trước mỗi buổi học nên chuẩn bị bài ở nhà, xây dựng danh sách các câu hỏi về vướng mắc mà bạn gặp phải vào một cuốn sổ tay nhỏ để lên hỏi giáo viên hoặc bạn bè là một việc rất có ích, nó sẽ giúp bạn tiếp thu hơn, và nó cho thấy rằng bạn là một con người cầu tiến, ham học hỏi
Học nhóm
Học nhóm sẽ giúp bạn tiến bộ nhanh hơn, tăng cường khả năng giao tiếp với bạn bè và đồng nghiệp sau này. Khi làm việc nhóm bạn sẽ viết ra được những chương trình lớn hơn và có sức thuyết phục người dùng hơn.
Chúc các bạn thành công!
